کد مطلب:20425 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

انسان در دنيا به انجام چه كارهايي موظّف است و سعادتمند و خوشبخت چه كسي مي باشد؟

مقصود اصلي از خلقت انسان , است .

حال بايد ديد براي رسيدن به اين هدف چه بايد كرد؟ و در حقيقت وظائف انسان در دنيا چيست ؟

ممكن است پاسخ دهيد كه وظيفهء انسان , و است , ولي بهتر است اين طور پاسخ دهيم كه انسان براي رسيدن به هدف عالي آفرينش , بايد وظايفي را متحمل شود كه بخشي از آن يا يكي از آن ها است كه در روايات اسلامي اين گونه كار عبادت تلقّي و ارزش مندمحسوب شده است .

رسول اللّه 6فرمود:

كسب حلال است >.

باز فرمود:

كسي است كه در راه خدا پيكار مي كند>.

يكي ديگر از وظائف انسان عبادت به معناي خاص آن است ; يعني در شبانه روز نماز و ساير عبادات راانجام دهد.

امام كاظم 7فرمود: < اوقات خود را به چهار قسمت تقسيم كنيد:

عبادت و پرستش خدا; امورزندگي (كار و فعاليّت ); معاشرت با برادران و دوستان ; تفريح ولذّت جويي هاي حلال و استراحت >.(1)

شايد بتوان گفت : اصلي ترين وظيفهء انسان عبادت به معناي خاص باشد; يعني اگر انسان از حيث وظايفي مانند كار و برنامه هاي ديگر فارغ باشد, مثلاً جزيره اي است كه مواد غذايي برايش فراهم است و هيچ كارديگري ندارد, تنها وظيفه اي كه دارد, عبادت خداي تعالي است . بنابراين از بين وظائف انسان اصلي ترين ومهم ترين وظيفه , عبادت به معناي خاص آن است .

قرآن وظائف انسان را در تعبير كرده است :



آورده اند و عمل صالح انجام داده اند, در بهشت هايي كه از زير درختان آن ها, نهرها جاري است , داخل مي كنند>.



داده اند, برايشان آمرزش و رزق كريم مي باشد>.



مي دهند, وعده داده است كه آنان را خليفهء خود در روي زمين كند>.(2)

در مواردي وظيفه ذكر شده است :

< تعاونوا علي البرّ و التقوي و لا تعاونوا علي الاثم و العدوان ;(3) به هم ديگر بر اساس نيكي و تقوا ياري رسانيد و بر گناه و تجاوز هم ديگر را ياري نكنيد>.

از خدا و رسول كنيد>.

< يا ايّها الذين آمنوا اتقواللّه و كونوا مع الصادقين ;(4)اي مؤمنان ! تقوا را مراعات كنيد و با صادقان باشيد>.

ده ها آيهء ديگر سفارش به تقوا و جزا و پاداش متّقيان را بيان مي كند.

بنابراين مي توان گفت و عنوان هاي كلي هستند كه همهء وظايف انسان را شامل مي شوند. وظايفي از قبيل تنظيم اخلاق و صفات دروني , روابط اجتماعي , وظائف انسان نسبت به سايرمسلمانان و مستضعفان و وظايف انساني و وجداني كه هر انسان نيكوكار بايد آن ها را مراعات كند.

بايد گفت : كساني كه وظائف خود را انجام دهند, سعيد و خوشبخت اند و كساني كه وظائف خود را انجام ندهند, شقّي و بدبخت مي باشند:



سخن نمي گويد. گروهي بدبخت و گروهي خوشبخت اند; آنان كه بدبخت شدند, در آتش اند و براي آنان و است . همواره در آن جا خواهند ماند, مگر زماني كه پروردگارت بخواهد. او هر چه رابخواهد, انجام مي دهد.

امّا آنان كه خوشبخت و سعادت مند شدند, جاودانه در بهشت خواهند ماند مگر زماني كه پروردگارت بخواهد. اين بخششي است قطع نشدني >.

پس مي توان گفت بهشتيان , خوشبخت اند و جهنّميان , بدبخت ; امّا چه كساني به بهشت يا به جهنم خواهند رفت , گفته شد.

در روايات عوامل سعادت و شقاوت بيان شده كه ما به برخي از آن ها اشاره مي كنيم .

عوامل و نشانه هاي سعادت :

1 صبر;

2 محبّت به اهل بيت (علي 7و ساير ائمه :) و تمسّك به ولايت علي بن ابي طالب 7و اطاعت از آن حضرت ;

3 شهادت در راه خدا;

4 دوستان صالح ;

5 فرزندان صالح ;

6 قرآن و پيروي و يادگيري ;

7 تقوا و ايمان ;

8 اخلاق خوب ;

9 زيارت امام حسين 7

1 دوست داشتن علم ;

11 پند پذيري ;

12 تكذيب دجّال ;

13 فراغت بال براي مناجات با خدا;

14 جدايي از دنيا و مظاهر دنيا (زهد);

15 گفتن بسم الله الرحمن الرحيم و لاحول و لا قوة الاّ بالله .

آنچه گذشت , عوامل سعادت بود. اينك برخي نشانه ها:

1 خانهء وسيع ;

2 مركب راه وار;

3 زن متدين و زيبا;

4 زود شوهر دادن دختر;

5 نزديكي محل كسب با محل زندگي ;

6 شباهت فرزند به پدر;

7 دوستان فراوان .(5)

هفت مورد آخر مربوط به سعادت دنيا و بقيه مربوط به سعادت دنياو آخرت است .

امّا بعضي عوامل و نشانه هاي شقاوت :

1 دشمني با اهل بيت پيامبر7مخصوصاً با علي 7

2 گناه ;

3 حرص ;

4 رياست (جاه طلبي );

5 نيكي نكردن به پدر ومادر;

6 شنيدن نام پيامبر و صلوات بر آن حضرت نفرستادن ;

7 پاك نشدن از گناه در ماه رمضان ;

8 فقر;

9 قساوت قلب و خشكي چشم (گريه نكردن );

1 توجه بيش از حد به دنيا و مظاهر و تجملات آن ;

11 انجام دادن اعمال بدون طلب خير از خدا;

12 تصديق دجّال ;

13 نااميدي و يأس از رحمت و مغفرت خدا;

14 همسايهء بد;

15 زن بد;

16 خواري و ذلّت ;

17 خانهء تنگ ;

18 مركب خراب .(6)

ظاهراً پنج مورد اخير شقاوت دنيوي و بقيه شقاوت دنيوي و اخروي است .

(پـاورقي 1.تحف العقول (چاپ بيروت ), ص 302

(پـاورقي 2.مائده (5 آيه 2

(پـاورقي 3. زمر (39 آيهء 10

(پـاورقي 4.توبه (9 آيه 119

(پـاورقي 5.معجم بحارالانوار (چاپ دفتر تبليغات ) ج 6 مادهء سعه .

(پـاورقي 6له .معجم بحارالانوار, ج 7 مادهء شقي .